پولیپ های بینی توده های نرم، بدون درد و غیرسرطانی هستند که روی بینی و یا سینوس ها را پوشانده اند. این بیماری اغلب در افراد مبتلا به آسم، آلرژی، عفونت های مکرر یا التهاب در مجاری بینی رخ می دهند. درمان دارویی و جراحی سرپایی می تواند پولیپ بینی را کوچک کرده و علائم را تسکین دهد. در ادامه به بررسی علل و علائم پولیپ بینی می پردازیم.
پولیپ بینی چیست؟
پولیپ بینی توده های بدون درد و خوش خیم هستند. در مجرای بینی و سینوس ها، فضاهای توخالی در استخوان های اطراف بینی شما یافت می شوند. آنها از غشاهای مخاطی – بافت نازک و نرمی که این قسمت های بدن را می پوشاند – تشکیل می شوند.
پولیپ بینی می تواند تحریک شده و متورم شود و تا حدی مجاری بینی و سینوس ها را مسدود کند.
علل پولیپ بینی
پولیپ ها به این دلیل ایجاد می شوند که غشاهای مخاطی پوشاننده بینی یا سینوس ها تغییر می کنند. غشاها برای مدت طولانی ملتهب می شوند یا بارها و بارها ملتهب می شوند. التهاب شامل تورم، قرمزی و تجمع مایع است. محققان معتقدند که آلرژی و عفونت باعث التهاب می شود. آنها فکر می کنند که به این دلیل که بافت گرفته شده از پولیپ بینی را مطالعه کرده اند. این نمونه ها حاوی ائوزینوفیل های اضافی، گلبول های سفید خون مرتبط با عفونت ها و واکنش های آلرژیک بودند. شواهد نشان می دهد که التهاب باعث ایجاد توده های کوچک پر از مایع می شود. سپس این توده ها به پولیپ تبدیل می شوند
- عفونت های مزمن در سینوس
- آسم
- حساسیت به قارچ های موجود در هوا
- فیبروز کیستیک : از شایع ترین اختلالاتی که در این نوع از فیبروز ها دیده می شود، ترشحات در ریه، پانکراس، کبد، روده است. همچنین ترشحاتی از سیستم تناسلی خارج می شود که غلیظ و حالتی چسبنده دارد. همچنین بزاق دهات کمی مزه شور و نمکی به خود می گیرد.
- بروز آلرژی به برخی از داروهای درمان این بیماری
- عوامل ژنتیکی
- عملکرد خاص در سیستم ایمنی بدن
- سندروم چرگ اشتراوس : واکنش خود ایمنی در عروق متوسط و کوچک
- رینیت آلرژیک : التهاب مخاط بینی
از دلایل دیگر بروز پولیپ بینی آلرژی ها هستند که در فصول و یا به دلیل مواجه شدن با برخی از مواد غذایی و یا گرد و خاک تشدید می شود. به طور مثال در برخی از افراد با شروع فصل بهار و به دلیل گرده افشانی ها و در فصول پاییز و زمستان به دلیل خشکی و سرمای هوا ، بینی و گلو خشک شده و باعث تشدید علائم پولیپ بینی می شود.
علائم پولیپ بینی
پولیپ های کوچک ممکن است هیچ علامتی ایجاد نکنند. اما با رشد آنها ممکن است منجر به موارد زیر شود:
- سردرد
- از دست دادن بویایی یا چشایی
- احتقان بینی (گرفتگی بینی)
- تخلیه بینی (آبریزش بینی)
- خونریزی بینی
- چکه بعد از بینی (مداوم احساس می کنید که باید گلوی خود را صاف کنید)
- فشار یا درد در سینوس ها، صورت یا دندان های بالایی
- خرناس
وقتی پولیپ ها به اندازه کافی بزرگ می شوند، می توانند مجاری بینی و سینوس ها را مسدود کنند که منجر به موارد زیر می شود :
- حملات مکرر آسم در افراد مبتلا به آسم
- عفونت های مکرر سینوسی
- آپنه خواب یا سایر مشکلات خواب
- مشکل تنفس، حتی در افرادی که آسم ندارند
عوارض پولیپ بینی
پولیپ های کوچک ممکن است عوارضی ایجاد نکنند و فقط پولیپ های بزرگ باعث بروز مشکلات تنفسی شوند.
این عارضه معمولا در هر دو طرف بینی بیمار ایجاد می شود ولی در بعضی موارد ممکن است فقط در یک طرف اتفاق بیفت
تشخیص پولیپ بینی
معمولا برای تشخیص پولیپ بینی به ابزار مخصوصی نیاز نیست. اگر پولیپ در جلوی مجرای بینی قرار گرفته باشد، پزشک می تواند به وسیله یک رینوسکوپ یا چراغ قوه پزشکی آن را ببیند.
ولی اگر پولیپ در سینوس ها قرار گرفته باشد، پزشک با استفاده از روش آندوسکوپی می تواند آن را مشاهده کند.
برای تشخیص اندازه و محل قرارگیری دقیق پولیپ باید از MRI و یا CT Scan استفاده کرد.
همچنین پزشک می تواند با استفاده از تست آلرژی به منشا التهاباتی که پولیپ ها را ایجاد می کنند پی ببرد.
درمان پولیپ بینی
معمولا به عنوان اولین مرحله ی درمان پولیپ بینی از داروهای کورتیکو استروئیدی کاهنده ی علائم التهاب استفاده می شود.
این داروها معمولا به شکل خوراکی، تزریقی و اسپری بینی به بیماران عرضه می شوند.
گاه از آنتی بیوتیک ها و آنتی هیستامین ها نیز می توان برای درمان پولیپ بینی بهره جست.
در صورتی که پس از اتمام دوره درمان دارویی، پولیپ همچنان دردسرساز باشد، باید از روش عمل جراحی برای کاهش اندازه یا از بین بردن پولیپ بینی استفاده کرد.
در صورت عدم درمان پولیپ بینی میتوان به مرور به سیستم بویایی و چشایی آسیب وارد کرده و همچنین باعث بروز عفونت در حلق و بینی و سپس بیماری های تنفسی این ناحیه را فرد تجربه خواهد کرد.
روش های جراحی پولیپ بینی
- پولیپکتومی: رایج ترین راه درمان پولیپ بینی می باشد و طی آن همه یا قسمتی از پولیپ برداشته شده و انسداد مجرای تنفسی از بین می رود.
این جراحی سرپایی است و بدون نیاز به بیهوشی انجام می گیرد.
در این روش جراحی، دستگاهی مکنده وارد بینی بیمار شده و با قدرت مکش خود پولیپ ها را از بین می برد.
- آندوسکوپی سینوسی: اگر پولیپ در وضعیت حادتری قرار داشته باشد و همچنین اگر در موقعیت عمیق تری در سینوس قرار گرفته باشد، از این روش جراحی برای برداشتن آن استفاده می شود
عوارض عمل جراحی پولیپ بینی
- خونریزی بینی
- عفونت مجرای بینی
- عفونت سینوسی
- باقی ماندن علائم پولیپ بینی (آبریزش بینی، ضعف حس بویایی و…)
مراقبت های پس از عمل برداشتن پولیپ بینی
- مراجعه منظم به پزشک معالج تا چند هفته پس از انجام عمل
- عدم استفاده از عینک بر روی بینی
- شستشوی مرتب بینی با محلول نرمال سالین
- مصرف به موقع داروها
- مصرف مایعات کافی
- عدم تحمیل فشار به بینی
- عدم استعمال دخانیات
